Salmonella

Salmonella er baktería með yfir 2000 afbrigði. Tvö þeirra, S. Enteritidis og S. Typhimurium eru algengustu afbrigði salmonellusýkingar hér á landi en uppruni smitsins er oftast af erlendum toga. Bakterían veldur einkennum í meltingarfærum. Bæði menn og dýr geta sýkst og það oftar en einu sinni.

Helstu einkenni eru:

• Hiti - hjá börnum - hjá fullorðnum
• Kviðverkir  
• Niðurgangur - hjá börnum - hjá fullorðnum 
• Ógleði og/eða uppköst 

Einkenni ganga yfirleitt yfir á um 4-5 dögum.

• Algengast er að smitast út frá menguðum matvælum.  
• Tími frá smiti og þar til einkenni koma fram getur verið allt frá 6 klst upp í 10 daga en er oftast um 1-3 dagar. 
• Smit getur borist á milli manna. Baktería er að meðaltali um 5-6 vikur til staðar í saur eftir sýkingu. 
• Þau sem eru með staðfesta sýkingu eiga ekki fara í sund á meðan einkenni eru til staðar (sérlega mikilvægt fyrir börn sem nota bleyju). 
• Ef barn í dagvistun greinist með salmonellu skal hafa samband við dagvistunina ef barnið dvaldi þar dagana fyrir veikindi eða var með einkenni í dagvistuninni. 

Salmonellusýking er lögum samkvæmt tilkynningarskyldur sjúkdómur til sóttvarnalæknis. Nánar um smitsjúkdóma.

Algengast er að sýkingin sé í hægðum og þá er sent saursýni til greiningar. Ef grunur er um sýkingu á öðrum stað í líkama þá þarf að senda sýni frá sýkingarstað s.s. blóði eða öðrum líffærum. 

Algengast er að einkenni gangi yfir á nokkrum dögum án meðferðar. Í einstaka tilfellum getur verið þörf á stuðningsmeðferð vegna mikilla einkenna frá meltingarfærum, sérstaklega ef einstaklingar fá einkenni þurrks. 

• Full elda kjötmeti 
• Forðast neyslu ógerilsneyddrar mjólkur og mjólkurafurða  
• Huga að góðu hreinlæti, sérstaklega eftir salernisferðir, eftir snertingu við dýr og fyrir meðferð matvæla 
• Þvo og/eða afhýða hrátt grænmeti og ávexti fyrir neyslu
• Þvo áhöld og búnað eftir meðhöndlun á hráu kjöti 

• Drekka vel af vökva til þess að koma í veg fyrir ofþornun. 
• Frekari ráð sem geta hjálpað við ógleði og uppköstum.  
• Frekari ráðleggingar um æskilega næringu fyrir fullorðna með niðurgang.  
• Huga að saltbúskap líkamans með því að drekka vel af vökva sem inniheldur sölt. Til dæmis íþróttadrykki, tærar bollasúpur eða léttsykrað te. Einnig er hægt að kaupa sykursaltvatnsblöndur í apóteki. Best er að drekka oft og lítið í einu. 
• Huga að handþvotti eftir umönnun fólks með bakteríuna.

• Blóðugur niðurgangur 
• Einkenni hafa staðið yfir í meira en viku  
• Einkenni ofþornunar gera vart við sig (dökkt þvag, minnkuð þvaglát, þorsti, þurrkur í slímhúð í munni) 
• Hiti >38°C hefur verið í meira en sólarhring auk einkenna frá meltingarvegi
• Matarsýking átti sér stað erlendis þar sem hreinlæti er ábótavant 

Finna næstu heilsugæslu hér.