Rótaveira

Rótaveira (e. rotavirus) veldur sýkingu í meltingarfærum og er algeng ástæða niðurgangs og uppkasta hjá börnum. Algengast er að börn undir 5 ára aldri smitist en viðkvæmir eldri einstaklingar eru einnig í áhættu. 

Sýkingin er oft bráð og veldur óþægindum í meltingarfærum. 
Helstu einkenni eru:  

• Kviðverkir
• Vatnskenndur niðurgangur í 5 til 7 daga. Niðurgangur - hjá börnum - hjá fullorðnum  
• Uppköst í 1 til 2 daga  
• Hiti – hjá börnum – hjá fullorðnum   

Rótaveira smitast auðveldlega á milli fólks með snertismiti. Sýkingin kemur oftast í hrinum á veturna og smitast mest hjá dagforeldrum, í leikskólum eða þar sem ung börn koma saman.

Einkenni koma fram 1 til 3 dögum frá smiti. Smithætta er frá því að einkenni koma fram og þar til tveim sólarhringum eftir að einkenni eru horfin. Veiran er í hægðum og því geta þær verið smitandi upp í 7 daga eftir að einkenni hverfa. Handþvottur og gott hreinlæti draga mikið úr smithættu.   

Í flestum tilvikum þarf ekki formlega greiningu þar sem einkenni eru augljós. Veiran er greind með saursýni ef þörf er á. 

Meðferð fer í flestum tilvikum fram heima og sjaldan er þörf fyrir meðferð á sjúkrahúsi.

• Hvíld
• Drekka vel. Reyna að drekka minna í einu en oftar. Einn og einn munnsopa á 15 mín fresti. Vanlíðan getur komið veg fyrir að börn vilji drekka og því getur verið hjálplegt að gefa verkjalyf.
• Verkjalyf vegna kviðverkja - mælt er með parasetamól
• Í lyfjaverslunum fást töflur sem innihalda sölt og sykur sem eru líkamanum nauðsynleg en tapast við niðurgang og uppköst. Töflurnar eru leystar upp í vatni.
• Frostpinnar og íþróttadrykkir geta reynst vel
• Borða auðmeltan mat eins og tæra súpu eða ristað brauð
• Forðast feitan og brasaðan mat  
• Ávaxtadrykkir og gosdrykkir geta aukið einkenni 

Uppköst og niðurgangur geta valdið ofþornun á stuttum tíma, sér í lagi hjá litlum börnum. Mikilvægt er að vera vel vakandi fyrir einkennum ofþornunar.

Leita til heilsugæslunnar ef:

• Uppköst í meira en 2 daga
• Niðurgangur í meira en 7 daga
• Barn er mjög ólíkt sér í veikindunum og óduglegt að drekka  
• Áhyggjur eru af líðan barns

Leita til bráðamóttöku ef:  

• Kviðverkur er stöðugur eða fer versnandi
• Húðlitur er fölur, gráleitur
• Barn hefur mögulega innbyrt eiturefni. Sími eitrunarmiðstöðvar 543-2222
• Barn er þróttlaust og slappt og svarar illa áreiti
• Grunur er um ofþornun