Blóðtappi í útlimum (e. deep vein thrombosis, DVT) verður þegar efni í blóðinu þykkna og hindra eða loka fyrir blóðflæði í æðinni.
Blóðtappi í útlimum er oftast staðsettur í bláæðum í fótum. Blóðtappi getur þó einnig komið fram í bláæðum í handleggjum þó það sé sjaldgæfara.
Einkenni
- Bólgnar æðar sem eru harðar eða viðkvæmar
- Bólga í fæti, algengast er að bólgan sé bara í öðrum fætinum
- Hiti í húðinni kring um verkjaða svæðið
- Roði eða dekkri húð í kring um verkjaða svæðið, það getur verið erfiðara að sjá slíkt á dökkri húð
- Sársaukafullur verkur í öðrum fætinum (sjaldan sem verkur er í báðum fótum)
- Verkur sem kemur fram við gang eða þegar staðið er upp
Áhættuþættir
Þó blóðtappi geti komið án nokkurrar sýnilegrar ástæðu eru þekkir ákveðnir áhættuþættir.
Eftirfarandi atriði auka lýkur á að fá blóðtappa:
- 60 ára+
- Yfirþyngd - Viltu breyta venjum þínum?
- Reykingar - Viltu hætta eða draga úr reykingum?
- Hefur áður fengið blóðtappa
- Hormónagetnaðarvarnir
- Hormónauppbótar meðferð
- Kabbamein
- Hjartasjúkdómar
- Æðahnútur/ar
Aðstæður sem auka lýkur á blóðtappa:
- Ert inniliggjandi á sjúkrahúsi eða nýleg sjúkrahúslega
- Ert rúmliggjandi
- Ferðir lengri en 3 klukkustundir í flugi, lest eða bíl
- Ert ófrísk eða ný búin að eiga barn (síðustu 6 vikur)
- Vökvaskortur
Greining
Læknir greinir blóðtappa með skoðun og rannsóknum. Þar getur verið um að ræða ómskoðun, sneiðmyndatöku eða röntgenmyndatöka.
Meðferð
Meðferð fer fram á sjúkrahúsi og felst í lyfjameðferð og í sumum tilvikum aðgerð.
Hvað get ég gert?
Hafir þú einkenni sem bent geta til blóðtappa er ráðlegt að leita strax til heilsugæslunnar. Læknir gerir greiningu og ráðleggur með framhaldið. Ef þú ert með blóðtappa færðu meðferð og í framhaldinu er gott að huga að forvörnum. Sjá neðar á þessari síðu.
Hvenær skal leita aðstoðar?
Leitaðu til næstu heilsugæslu ef:
Einkenni eru til staðar sem bent geta til blóðtappa
Leitaðu til næstu bráðamóttöku ef:
Einkenni eru um blóðtappa ásamt:
- Brjóstverk
- Erfiðleikum við öndun
Blóðtappar geta verið lífshættulegir ef þeir fara á rek í líkamanum.
Til þess að minnka líkur á að fá blóðtappa:
- VIðhalda heilbrigðri þyngd
- Regluleg hreyfing - daglegur göngutúr í 20 til 30 mín til dæmis - Viltu hreyfa þig meira?
- Drekka vel til að forðast ofþornun
- Ekki sitja með krosslagða fætur
- Ekki sitja lengi í einu - standa upp á að minnsta kosti á klukkutíma fresti og hreyfa sig
- Forðast reykingar - Viltu hætta eða draga úr reykingum?
- Forðast að drekka mikið magn áfengis - Viltu hætta eða draga úr áfengisneyslu?l