Blöðrubólga hjá konum

Bráð blöðrubólga (e. cystitis) er sýking af völdum baktería sem hafa komist upp þvagrásina og í þvagblöðruna. Hún er algeng meðal kvenna og getur verið óþægileg en er oftast skaðlaus. Blöðrubólga er algengari hjá konum eftir breytingaskeið vegna minnkandi framleiðslu á kvenhormóninu estrogen.  

30% kvenna læknast af sjálfu sér á einni viku án meðferðar. 

Í stöku tilvikum getur blöðrubólga leitt til sýkingar í nýrum. Einkenni sýkingar í nýrum eru einkum hiti, hrollur, verkir í baki/síðu, ógleði, uppköst, almennur verulegur slappleiki.

Yfirleitt er um að ræða bakteríur frá endaþarmi sem komist hafa inn í þvagrásina og upp í þvagblöðruna. Líkur á blöðrubólgu aukast ef:

• Breytingaskeið er liðið
• Kona er ófrísk
• Kynmök eiga sér stað
• Nýrnasteinar loka fyrir þvagleiðara 
• Óhreinlæti er á kynfærasvæði
• Ónóg vökvainntaka
• Veikt ofnæmiskerfi t.d. vegna lyfjameðferðar

Helstu einkenni:

• Sviði við að pissa
• Bráð þörf til að pissa
• Pissar oftar en venjulega

Önnur einkenni geta verið til staðar svo sem:

• Verkur yfir lífbeini
• Þrýstingur yfir lífbeini
• Sterk lykt af þvagi
• Gruggugt eða dökklitað þvag

Greining er gerð út frá einkennum og sögu. Miklar líkur eru á að um blöðrubólgu sé að ræða ef tvö eða þrjú af eftirfarandi einkennum eru til staðar:

• Sviði við að pissa
• Bráð þörf til að pissa
• Pissar oftar en venjulega

Séu þau ekki til staðar er vandamálið líklega annað.

• Drekka vel
• Forðast drykki sem innihalda koffín og áfengi
• Sleppa kynmökum
• Byrja að framan og þurrka aftur að endaþarmi þegar þurrkað er að neðan
• Velja nærbuxur úr bómull
• Þvo kynfærin eingöngu með vatni, ekki sápu.
• Ekki nota ilmklúta og ilmsprey á kynfærin

Hjálpar trönuberjasafi?

Engar rannsóknir hafa getað sýnt fram á að trönuberjasafi lækni eða fyrirbyggi blöðrubólgu. En ef þú vilt prófa trönuberjasafann í þessum tilgangi, skaðar hann líklega ekki heldur. 

Ef einkennin eru væg, er hægt að freista þess að blöðrubólgan lagist af sjálfu sér. Það gerir hún hjá um þriðjungi kvenna. Hægt er að hringja í heilsugæslunna sem metur hvort og þá hvaða lyfjameðferð er beitt.

Hafðu strax samband við heilsugæsluna ef einkenni blöðrubólgu eru til staðar og einhver eftirtalinna atriða eiga við um þig.

• Ert barnshafandi
• Hiti yfir 38°C eða hrollur
• Verkur í síðu/baki
• Ógleði og uppköst
• Almennur slappleiki
• Getur ekki pissað
• Grunar að þú getir verið með kynsjúkdóm
• Með sjúkdóm eða röskun t.d. meðfætt frávik í þvagfærum (nýrum, þvagleiðurum, blöðru, þvagrás)
• Hefur farið í aðgerð á þvagfærum eða notað þvaglegg á síðustu tveimur vikum
• Orðið fyrir áverka á þvagrás vegna slyss eða nauðgunar á síðustu tveimur vikum
• Ef ónæmisbæling getur verið til staðar vegna sjúkdóma (t.d. sykursýki) eða lyfja
• Dvöl (vegna veikinda, starfs eða annars) á sjúkrahúsi erlendis á sl 6 mánuðum.

Heilsugæslan mun leiðbeina þér með framhaldið. Ef þörf er á heimsókn til læknisins verður e.t.v. spurt frekar út í þitt heilsufar, kviður þreifaður og kannað hvort eymsli eru yfir nýrum. Hugsanlega þarf að gera kvenskoðun eða óma kviðinn. Læknirinn getur ákveðið að taka þvagprufu og nota pappírsstrimil til að leita að merkjum um sýkingu í þvaginu eða semda þvag í ræktun. Aðrar rannsóknir geta átt við í ákveðnum tilvikum.

Finna næstu heilsugæslustöð.