Skimun fyrir brjóstakrabbameini

Brjóstakrabbamein (e. breast cancer) er algengasta krabbameinið meðal kvenna og greinast um 235 konur á hverju ári hér á landi. Regluleg skimun fyrir brjóstakrabbameini getur lækkað dánartíðni vegna sjúkdómsins meðal kvenna um 30%.

Ávallt er hætta á að krabbamein dreifist frá brjósti yfir í önnur líffæri. Því fyrr sem krabbamein í brjóstum er greint því minni líkur eru á að það nái að dreifa sér og batahorfur eru betri. Í reglulegri skimun með röntgenmyndatöku af brjóstum (e. mammography) er mögulegt að greina brjóstakrabbamein áður en einkenni koma fram.

Konur á aldrinum 40-69 ára fá boð í brjóstamyndatöku á tveggja ára fresti og konur á aldrinum 70 til 74 ára fá boð á þriggja ára fresti. Boð koma frá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana.

Karlar geta fengið brjóstakrabbamein en um 1 karl greinist á móti hverjum 100 konum.

Tilgangur skimunar er að greina sem fyrst krabbamein í brjóstum kvenna til að draga úr dánartíðni. Tvær myndir eru teknar af hvoru brjósti frá tveimur mismunandi sjónarhornum og eru brjóstin pressuð saman á milli tveggja platna í örfáar sekúndur á meðan röntgenmynd er tekin. Hægt er að taka mynd hvort sem konan situr eða stendur. Myndatakan tekur um 5 mínútur. Mikilvægt er að konur með brjóstapúða segi frá því áður en röntgenmyndin er tekin.

• Betri batahorfur
• Einfaldari meðferð
• Minni þörf á lyfjameðferð
• Lægri dánartíðni vegna brjóstakrabbameins

• Óþægindi við skoðun – sumum finnst skoðunin óþægileg þar sem pressa þarf brjóstin vel saman til að ná góðri röntgenmynd af brjóstunum.
• Fölsk neikvæð niðurstaða – myndataka getur reynist neikvæð þó æxli sé til staðar t.d. ef það er hulið brjóstvef þannig að það sést ekki.
• Fölsk jákvæð niðurstaða – þá lítur út fyrir að á myndinni sé æxli til staðar sem reynist svo vera t.d. eðlilegur vefur eða góðkynja hnútur.
• Áhyggjur

Engin skimun er fullkomin. Ef þú finnur fyrir hnút í brjósti eða tekur eftir breytingu á brjóstum þínum skaltu hafa samband við lækni til að fá frekara mat. Læknirinn getur vísað þér áfram í frekari rannsóknir telji hann þörf á því.

Niðurstaða úr brjóstamyndatökunni kemur inná mínar síður á island.is og á heilsuvera.is innan þriggja vikna. Ef niðurstaða er eðlileg, færð þú boð í næstu skimun eftir 2 eða 3 ár eftir aldri þínum.

Tveir röntgenlæknar, að lágmarki, lesa úr myndunum. Ef eldri myndir eru til, eru þær bornar saman við þær nýju og metið hvort breytingar hafa orðið á brjóstvef.

Ef vísbendingar eru um breytingar á brjóstvef er hringt í þig og þér boðinn tími í sérskoðun brjósta.

Skoðunin tekur um klukkustund. Velkomið er að koma með aðstandanda til stuðnings ef aðstæður leyfa.

Eftirfarandi er oftast gert í sérskoðun brjósta:

• Læknisskoðun – Þreifað er eftir breytingum á brjóstum og í handarkrikum. Spurt er m.a. út í fjölskyldusögu um brjóstakrabbamein og fyrri sjúkdóma tengda brjóstum.
• Brjóstamyndataka – Teknar eru nýjar röntgenmyndir af brjóstunum.
• Ómskoðun - Brjóstið er ómskoðað með sónartæki til að meta meinið betur.
• Ástunga– Þörf getur verið á að gera ástungu til að ná vefjasýni úr meini til nákvæmari greiningar.

Ef niðurstöður sérskoðunar eru eðlilegar, þ.e. að ekki var um krabbamein að ræða, verður þú boðuð í næstu skimun eftir 2 eða 3 ár eftir aldri þínum.

Greinist krabbamein í sérskoðun er þér boðin meðferð.

Hægt er að bóka tíma í brjóstaskimun með því að hringja í Brjóstamiðstöð Landspítala í síma 543-9560, alla virka daga milli kl. 8:30 - 12:00 og 13:00 - 15:30. Einnig er hægt að senda tölvupóst á brjostaskimun@landspitali.is og bóka á vefsíðu brjóstamiðstöðvarinnar. 

Ef einkenni koma frá brjósti skal hafa samband við næstu heilsugæslu. 

Það er mögulegt að fá ráðgjöf frá hjúkrunarfræðing Brjóstamiðstöðvar við bráðum einkenni frá brjóstum með því að senda Brjóstamiðstöð skilaboð í gegnum Landspítala appið með því að velja samskipti. 

Skimunin fer fram á eftirtöldum stöðum: 

• Brjóstamiðstöð Landspítala, Eiríksgötu 5, 101 Reykjavík
• Sjúkrahúsinu á Akureyri, (inngangur C)
• Skimun víða um land er auglýst sérstaklega á vefnum skimanir.is